Sau 5 năm củng cố và phát triển, mô hình kinh tế tập thể ở Lai Châu đã có sự chuyển mình. Nhiều mô hình kinh tế hợp tác trên nhiều lĩnh vực mang lại hiệu quả cao, góp phần xóa đói giảm nghèo, làm thay đổi bộ mặt nông thôn.
Ngay từ khi thành lập, Ban chỉ đạo kinh tế tập thể tỉnh Lai Châu đã xác định lấy kinh tế nông nghiệp làm nền tảng để thúc đẩy phong trào kinh tế hợp tác ở nông thôn phát triển. Tỉnh đã chỉ đạo triển khai các chủ trương, chính sách của Trung ương và địa phương về phát triển kinh tế tập thể đến tận cơ sở thôn bản và nhân dân. Nhất là các chính sách hỗ trợ kinh tế hợp tác, hợp tác xã được triển khai trực tiếp đến cơ sở, cán bộ, hội viên các hội đoàn thể trong tỉnh. Người dân thông qua hoạt động của các hội đoàn thể, từ đó làm thay đổi nhận thức trong nhân dân về mô hình kinh tế tập thể, HTX kiểu mới, cũng như nhận thức được tầm quan trọng của HTX trong thời kỳ kinh tế thị trường. Nhờ vậy mà chất lượng hoạt động của các mô hình kinh tế hợp tác, cũng như số lượng các tổ hợp tác giản đơn và HTX cũng được nâng dần lên.
Đến nay, trên địa bàn toàn tỉnh có 138 tổ hợp tác, tăng 3 tổ hợp tác xã so với cùng kỳ năm 2010. Lãnh đạo Liên minh HTX tỉnh cho biết: “Nhìn chung 6 tháng đầu năm 2011 các mô hình kinh tế hợp tác trên địa bàn bắt đầu phát huy hiệu quả, tạo công ăn việc làm cho người lao động tại địa phương. Để nâng cao chất lượng, mở rộng hoạt động kinh doanh gắn với các chương trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, thời gian qua, Liên minh HTX tỉnh đã mở 9 lớp bồi dưỡng kiến thức quản lý HTX cho 285 chủ nhiệm, phó chủ nhiệm, kiểm soát viên HTX. Giúp những người điều hành HTX sử dụng nguồn vốn có hiệu quả, quản lý xã viên và người lao động được tốt hơn và biết phát huy năng lực sáng tạo làm ra của cải của các thành viên; không ngừng đổi mới công tác quản lý; tích cực tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế HTX đến từng xã viên. Các HTX và các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế đã liên kết giúp xã viên và người lao động có cơ hội học hỏi kinh nghiệm sản xuất, kinh doanh nhằm nâng cao sản phẩm theo hướng hàng hóa. Đặc biệt, Liên minh HTX tỉnh còn phối hợp với trung tâm đào tạo nghề trong và ngoài tỉnh mở 39 lớp đào tạo nghề cho 1.480 xã viên và người lao động.
So với năm 2010, Sáu tháng đầu năm 2011 số lượng HTX thành lập mới tuy không tăng nhiều, nhưng chất lượng và hiệu quả hoạt động có sự thay đổi đáng kể. Hơn 50% HTX hoạt động khá và tỷ lệ HTX hoạt động không hiệu quả giảm dần. Doanh thu, lợi nhuận trung bình hàng năm của HTX đều tăng, thu nhập của xã viên HTX ước đạt từ 1.900.000 – 2.100.000 đồng/người/tháng. Hiện nay, một số HTX đã khẳng định “thế đứng” trên thương trường như: HTX vận tải Thành Công (huyện Phong Thổ), HTX Minh Chiến (huyện Tân Uyên), HTX Quyết Tâm (huyện Than Uyên), HTX Hải Dương (huyện Phong Thổ), HTX Dịch vụ Thương mại (huyện Mường Tè)… Bên cạnh đó, hoạt động của các tổ kinh tế hợp tác giản đơn đã có sự liên kết, hỗ trợ nhau trong làm thủy lợi nội đồng, bơm nước tưới tập thể, phòng trừ sâu bệnh, giúp cây trồng, con giống và vốn trong sản xuất kinh doanh. Nhiều tổ hợp tác giản đơn làm ăn hiệu quả, mang lại thu nhập cao cho hộ gia đình. Đây chính là tiền đề hình thành các HTX sau này.
Phát huy thế mạnh xây dựng và sản xuất vật liệu xây dựng của địa phương, số lượng HTX hoạt động trong lĩnh vực xây dựng và sản xuất vật liệu xây dựng chiếm 41,2% trong tổng số HTX đang hoạt động trên địa bàn tỉnh. Thông qua các dịch vụ, các HTX nông nghiệp cung ứng nhiều loại hàng hóa nông sản, vật tư nông nghiệp cho các hộ sản xuất ở các huyện, thị trong tỉnh, góp phần nâng cao sản lượng hàng hóa nông sản của địa phương trên thương trường. Hiện nay, nhiều HTX trên địa bàn tỉnh đã liên kết với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh, các trung tâm, trạm khuyến nông trên địa bàn để tiêu thụ các loại hàng hóa nông sản như: rượu Sùng Phài; miến dong Bình Lư, hàng Thổ cẩp Than Uyên, Tân uyên. Hơn nữa, nhiều HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp đã và đang hoạt động hiệu quả, không chỉ nâng cao thu nhập cho xã viên và người lao động mà còn có tích lũy để tái đầu tư và mở thêm ngành nghề mới, nhằm hỗ trợ cho hoạt động của HTX.
5 năm qua, toàn tỉnh có 57 HTX nông nghiệp, dịch vụ nông nghiệp đã thu hút và giải quyết việc làm cho 1.455 xã viên và người lao động; 87 HTX trong vực xây dựng và sản xuất vật liệu xây dựng, chiếm 41,2% tổng số HTX, thu hút và giải quyết việc làm cho 2.234 xã viên và người lao động; 31 HTX công thương, thương mại - dịch vụ thương mại, chiếm 14,7% tổng số HTX, thu hút và giải quyết việc làm cho 557 xã viên và người lao động; 31 HTX tiểu thủ công nghiệp, chiếm 14,7% tổng số HTX, thu hút và giải quyết việc làm cho 735 xã viên và người lao động.
Theo đáng giá của Liên minh HTX tỉnh, thì các HTX hoạt động trên địa bàn phát triển không đồng đều, đăng ký và hoạt động tập trung chủ yếu ở khu vực thị xã, thị trấn; cơ cấu ngành nghề kinh doanh thiên về khai thác, sản xuất vật liệu xây dựng, xây dựng dân dụng nhừng lĩnh vực cần ít vốn, thu hồi vốn nhanh. chưa mạnh dạn, chú trọng đầu tư chiến lược lâu dài vào các lĩnh vực sản xuất như nông nghiệp, lâm nghiệp, công nghiệp, trồng rừng...